Bok: Evna

Alle gode ting har ein ende. Så også Siri Pettersens fantastiske fantasyserie Ravneringene. Dei to første bøkene har eg meldt i ein smeis tidlegare, og kanskje var det derfor eg klarte å snike meg til å få eit meldeeksemplar av den siste boka i serien. Boka kom sirleg innpakka i gråpapir, og bandet rundt var festa med seermerket i voks. Eg var i utgangspunktet særs positivt innstilt til denne boka, men eg er sjølvsagt såpass enkel å glede at eg på ingen måte blei mindre positiv etter det, og det kan eg like godt vere ærleg om, først som sist.

Rime og Hirka er, i det Evna tek til, i kvar si verd. Rime kjem attende til Ymslanda, og finn at maktbalansen er endra i landet hans, og han er årsaken. Medan han har vore på leiting etter Hirka i Europa, har fråveret hans medført at landet står på randen av borgarkrig. Rådet er i røynda ute av funksjon. Kolkagga, hærstyrkene han er ein del av, har blitt usett for eit forsøk på å få dei til å oppløyse seg sjølv. (Det har dei ikkje gjort, og nettopp derfor blir det fatalt..) Han må prøve å foreine gamle fiendar til å saman stå opp mot kreftene som er i ferd med å øydelegge Ymslanda innanifrå. Og samstundes som ymslendinger står mot ymslendinger, veit han at også andre fiendar er nære. Farleg nære.

Bilete frå Gyldendal

Hirka er sendt til dei blinde, til landet Dreysil. I isødet må ho atter ei gong læra seg eit nytt språk, nye skikkar og nye måtar å tenka på. Ho er rett nok blant familien sin, og dei elsker ho over alt i verda, men heime er ho ikkje. Medan ho heile livet har vore lågast på rangstigen, er ho no i toppsjiktet i samfunnet. Men ho har ikkje gløymt kor ho kjem ifrå, og kva forhold ho har levd under det meste av livet. Med sin sterke rettferdssans godtek ho ikkje innrettinga på samfunnet i Dreysil, og det er nær ved å koste både ho og andre livet.

Hirka lengter heim til Ymslanda, men det er Dreysil som skal vera hennar land, for det er her blodsbandet hennar er. Kor skal lojaliteten hennar ligge? Hirka må redde verda, og det krever at ho gjer det ho hater mest. Ho må bli den strategen, den krigaren ho forakter. Ho må samle seg ein hær, og ho må gå til krig. Mot Rime. Skal ho kunne redde verda, må ho klare det umoglege: reparere Evna og sørge for at Evna støymer fritt mellom verdene.

Sjølv om Hirka og Rime begge ikkje kan tenka seg noko verre enn å skulle måtte gå til krig mot kvarandre, ser det ut til å vera uungåeleg: krig blir det, anten dei vil eller ikkje. Og uansett kor mykje dei måtte ønske det annleis, er det ikkje til å unngå at dei også må bli hærførarar. Mot kvarandre. Det er andre som trekk i trådane. Krigen er utanfor deira kontroll. 

Eg har ikkje lyst til å avsløre for mykje om korleis det går, anna enn å seia at dette er ei fenomenal avslutting på trilogien. Siri Pettersen meistrer å halde spenninga oppe heilt til siste slutt. Eg er aller mest fascinert av korleis ho lar Hirka endre seg så mykje at ho ikkje kjenner seg sjølv igjen, og samstundes la det vere same Hirka som me møtte i Odinsbarn. Ravneringene er god forteljarkunst, rett og slett.

Dette er ikkje det siste me høyrer frå Siri Pettersen. Forfattaren lova t.d. at prispengane ho fekk då ho nyleg vann Bokhandelens barne-og ungdomsbokstipend skulle gå til kaffi og sjokolade, "(d)rivstoff til flere bøker, altså". Eg gler meg allereie til å lesa resultatet av neste koffein- og sukkerkur!

Eg har eit lite håp om at dette kanskje heller ikkje er det siste me høyrer frå Hirka og Rime, sjølv om det bak på boka uttrykkeleg står at dette er siste boka i serien. Men altså, Siri, det ER lov å utfordre Douglas Adams' rekord på verdas lengste trilogi..

Bok: Sommerfuglene i Armero

For nokre veker sidan var eg på Ascehoug sitt bokmøte i Stavanger. Ein av forfattarane som fekk presentere seg og sitt bidrag til bokhausten, var tidlegare VG-journalist Jon Magnus. Den nå pensjonerte utanriksreportaren fortalde levande om stadene han ein gong hadde vore på i embeds medfør, og no vendt attende til. Desse fortellingene har han no samla i boka Sommerfuglene i Armero. Eg kunne høyrd han fortelle i timesvis, men eg hadde ingen plan om å lesa boka hans. Fortellingene han fortalde var spanande, bevares, men leselista mi var ganske omfattande allereie, og eg hadde så mykje eg heller hadde tenkt å bruke tida på. 

Historiene han fortalde frå scenen i Stavanger fortsette å gå på repeat i bakhovudet mitt. Dessutan er eg ikkje så veldig god på dette med å halda meg til planar. For nokre dagar sidan skulle eg berre flytte boka frå skrivebordet til bokhylla. Det fekk eg ikkje heilt til. Før eg heilt visste ordet av det, sat eg med nasa langt nedi boka hans. Fengsla. 

Boka har undertittelen "Fortellinger fra et liv på reise". Sånn i teorien handler dette ikkje så mykje om livet på reise. Sånn i teorien, altså. Utgangspunktet for boka er dei historiene han aldri heilt blei ferdig med. Dei stadene han måtte tilbake til. Dei historiene han måtte finne ut av korleis hadde utvikla seg. Men for å kunne vende tilbake, må han også vende tilbake til utgangspunktet. Difor smelter fortid og notid saman, og blir gjerne krydra med tankesprang som i utgangspunktet ikkje har noko som helst med den historia han skal fortelle å gjere, men som på ein måte har det likevel, fordi dei er ein del av det livet han har levd, der som bladfyk på reisefot. Magnus' komplette mangel på evne til å halde seg til tråden i historia gjer at fortellingene blir krydra med liv. Ispedd litt latinamerikansk magisk realisme, og du har sånn cirka eit inntrykk av korleis dette er ført i pennen. Det er faktisk minst like spanande å lesa han fortelje som det er å høyra han fortelje (og det er teoretisk sett umogleg). Formatet hadde gjort det skikkeleg dårleg som reportasjer i avisen, eller i avismagasinet, for den del, men det fungerer særs godt mellom to permer.

Magnus tek oss med til Spania under Franco, der ein norsk sjømann blir drepen av Guardia Civil, og ein heil landsby kjenner skamma over drapet så sterkt at dei i femti år steller grava til ein mann dei ikkje kjende, i von om at det kan medføre at dei kan bli tilgitt. Det er fortellinga om Evert Taubes Carmencita og hennar familie, om Knut Hamsuns Victoria, datra som ende sine dagar på eit galehus i Frankrike. Det er fortellingar frå Balkan under krigen og pianospel med Imelda Marco. Jordskjelv, tsunami, vulkanutbrot. Tittelfortellinga er frå Armero i Colombia, der smeltevatn frå isbreen tok livet av 20.000 menneske i eit gjørmebad etter eit vulkanutbrot i 1985. I dag er byen befolka av sommarfuglar. Forklaringa han høyrer på kvifor, er tåredryppande.

Nokre av historiene virker så hen i alle staur og vegger at det er fristande å sette dei på konto for sannferdig skrøning. Andre er så forferdeleg realistiske. Alt i alt er dette ei særdeles god og spanande bok - det er ikkje utenkeleg at denne boka hamnar under eit juletre eller to, sirleg innpakka av underteikna. Særleg slike som aldri les romanar, men får god litteratur under treet likevel, kan få ei keisam jul om dei har lese denne bloggposten først...