God bedring, Fredrick!

Svenske medier melder at svenske Centerpartiets Riksdagsrepresentant Fredrick Federley har blitt slått ned utenfor sitt eget hjem i kveld. Vitner forteller at gjerningsmennene ventet på ham, og fordi han ble frastjålet lommeboka, etterforskes det som et ran.

Dette er ikke første gangen Fredrick har blitt utsatt for vold, og tidligere har det vært koblet til hans legning. Mannen er kontroversiell, kanskje mest fordi han er så kompromissløs i henhold til sin egen identitet. Takk og lov for det. Han passer nemlig ikke helt inn i bildet av hvordan en Riksdagsrepresentant skal være: Han er ikke bare åpen om sin homofile legning, han har introdusert Sverige for sitt drag-alter ego Ursula i beste sendetid på SVT og var den eneste riksdagsrepresentanten som ville innrømme å ha brukt narkotika. Det kan også nevnes at han er den mest pro-israelske jeg kjenner (og jeg er fra Sørlandet og i slekt med halve "med Israel for fred"!) - i bursdagsgave for noen år siden ville han igrunnen bare ha penger til den israelske hæren... Politisk tør han gripe fatt i saker andre ikke tør røre, kanskje nettopp fordi han "kan".

Men kontroversiell eller ikke - det finnes ingen unnskyldning mot å bruke vold! Fredricks venninne Camilla skriver på sin blogg om en episode hvor Fredrick fikk beskjed om å ikke benytte seg av kollektivtransport hjem den dagen - fordi det pågikk demonstrasjoner som i skarpe ordelag rettet skytsen mot Fredrick. Säpo fryktet derfor at hans eventuelle tilstedeværelse kunne bety at verbal skyts ble fysisk skyts.

Det burde være helt unødvendig for et "menig" parlamentsmedlem å måtte vurdere livvakt i et demokratisk samfunn. Derfor er det viktig at vi som samfunn jobber for å komme hatet og volden til livs - og gjør det mulig for alle å være seg selv. Fullt og helt.

Politisk står vi så langt fra hverandre som man kan komme innen søsterpartier (søstre som for tiden kanskje er mer søstre enn venner..), men jeg unner virkelig Fredrick å komme inn i Riksdagen igjen, og jeg unner Sverige å få han inn der igjen, for han trengs. Både som den rebellen han av og til er, og som et bevis på at man kan være den man er, uansett.

God bedring, Fredrick! Måtte du komme deg på beina igjen fort!

Å vere konsekvent, men rettferdig og rimelig

På fredag i førre veke blei 71 Kosova-serbarar tvangssendt ut av landet i ein samla aksjon. Samtlege har fått avslag på sine asylsøknader, og sendes derfor ut. I Vadsø har dette ført til SMS-aksjoner og trussel om tilbakelevering av integreringsprisen kommunen fekk for to år sidan. Bakgrunnen er at desse 22 som nå blei sendt ut frå byen, både oppleves som godt integrerte og tilførte byen sårt tiltrengt arbeidskraft. Dei trekk fram som hovudargument at mange av desse var barn - og at fleire av barna har vore her lenge.

Det er forståeleg at lokalsamfunnet reagerer. Det gjer vondt å oppleve at nære venner forsvinn brått - og bokstaveleg tala over natta. Det gjer vondt å vite at ein ikkje aner kva som venter dei når dei kjem fram. Og det er godt å vite at lokalsamfunnet reagerer, for det seier noko om at dei opplever at desse som nå er utsendt som godt integrerte.

Men det er samtidig vanskelig å forstå at det jobbes så sterkt for å få beholde dei i Vadsø - på dei vilkåra Kosovaserbarane har søkt på. For dei har søkt om asyl. På bakgrunn av den spente politiske situasjonen som var i Kosova, og på bakgrunn av ei frykt for at det albanske fleirtalet ville drive etnisk rensing. Fleire av familiane kom hit før Kosova blei erklært ein eigen stat i februar 2008. Dei nyaste ankomne har vore her eit halvår. (Under føresetnad om at mediene formidler sanninga, sjølvsagt).

Det er bare det at frykten var uberettiga. Det har ikkje kome rapporter om forfølgelse i Kosovo. Og det er på denne bakgrunnen at asylsøknaden er avslått. Heilt berettiga.

Så kan vi sjølvsagt diskutere korvidt Noreg har for streng innvandringspolitikk og så vidare. Men det er ein heilt annan debatt. For skulle ein ha latt desse få innvilga sine asylsøknadar, hadde det faktisk vore misbruk av asylinstituttet. Vi skal gi opphold til dei som faktisk blir forfulgt. Men det inneber også å avvise dei som faktisk ikkje rettmessig søker om asyl. Og det var grunnen til at Amnesty også gav sin støtte til aksjonen.

Så er det to moment i denne debatten som gjer det spesielt: det første er at dei ikkje sendes tilbake til Kosova, men Serbia. Det andre er at somme av borna har vore i Noreg så lenge at dei har budd lenger i Noreg enn Kosovo.

At dei sendes til Serbia har eg ikkje tenkt å gå så nøye innpå, utover å konstatere at Kosovas demografi har endra seg radikalt etter 2008. Det skuldes, om eg har forstått det rett, ikkje minst at Attisaariplanen har lagt opp til ein desentralisert maktstruktur som, trass i at det ikkje var eit mål, har ført til at ein har fått enda større grad av intern migrasjon og etnisk konsentrasjon - og fråtatt sentralmakta høve til å motvirke dette. Med andre ord, er det sannsynleg at serbarar som har reist ut frå område som ikkje ligg nord-aust i landet er frå delar av Kosova der det ikkje lenger bur serbarar. Eg vil mistenke at det er noko av grunnen til at det nettopp er Serbia dei sendes til (sånn i tillegg til at det er sannsynlig at ein del av dei utelukkande har serbiske identitetspapir, all den tid somme av desse kom til Noreg på eit tidspunkt då Kosova var ein del av ein del av Serbia).

Men så var det hensynet til barna. Eg oppfatter at det her ligg ein dobbelt kritikk: (a) at ein har vald å sende barna ut midt i eit skoleår, av omsyn til både barn og medelever og (b) at somme av dei barna som har vore her lengst har budd lengre i Noreg enn i Kosovo, sjølv om dei er i skolealder. (a) kan sikkert vere ein berettiga kritikk, det. Nå seier riktignok skolen barna har gått på at dei ungane som er igjen på skolen har vore borte i liknande situasjoner tidlegare, fordi skolen er mottaksskole. Men enda viktigare er det at vi tek ein prinsipiell debatt kring (b). For dette er ikkje det første, og truleg blir det heller ikkje det siste, der ungane har vore i Noreg så lenge at ein kan spørre seg om dei ikkje har sterkare band til Noreg enn til heimlandet.

Det ein då kan spørre seg, er om det er på tide å vurdere amnesti for familier med barn som har budd her lenger enn eit bestemt antal år, og som har budd her så lenge fordi Noreg ikkje har klart å somle seg til å handsame søknadene. Gerd Fleischer foreslo 3 år, og det er ikkje noko dumt tal.

Samtidig er det åpenbart at det arbeidet ein har gjort for å få fortgang på handsaminga er viktig - og riktig, i alle fall så lenge rettstryggleiken er ivaretatt. Etter mitt skjønn er 24-timersregelen skummel rettstryggleiksmessig sett, og det er tross alt viktigere at sakene vurderes rettferdig enn at det skjer umiddelbart. Men på ein skala er det viktig at sakshandsamingstida ligg nærare 24 timer enn 3 år.

Gratis parkering = levande bysentrum?

Flekkefjord FrP gjekk i dag ut med eit framlegg om 3 timers gratis parkering i sentrum av byen. Min første reaksjon var å le, kanskje mest av alt styrt av ein ryggmargsrefleks som seier at forslag som kjem frå den kanten skal ein vere skeptisk til. "Gratis sprit, billigere bensin - nå også gratis parkering" tenkte eg. Men jo då eg hadde lese artikkelen ut, innsåg eg at det faktisk er eit forslag som fortener å bli møtt seriøst.

For Gisle Meininger Saudland har unekteleg eit poeng når han seier dette kan bidra til vekst i handelsnæringa i Flekkefjord sentrum. Konkurransen med kjøpesenteret (eller -sentra) er sterk, og kjøpesentras gratisparkering er eit av deira store konkurransefortrinn.

Det er viktig å halde bysentra levande. Dessverre ser ein at fleire og fleire av byane langs Sørlandskysten består av nedlagte butikklokaler. (Og det er heller ikkje så uvanleg med melding om at "vi har flytta til kjøpesenteret borti veien" på døra). Skal ein klare det, trengs gode tiltak. Det er ikkje gitt at dette er det som skal til, ja det er ikkje sikkert det eigentleg er eit godt tiltak, men debatten må i gang. Og det helst før det berre er fem butikkar att i bysentra.

Kunsten å kreve med måte.

Aftenposten meldte i går at Rådet for Innvandrerorganisasjoner i Oslo har stilt krav om aldersheimer tufta på etnisitet. Ikkje overraskande har det vakt ein del motbør. Etnisitetsinndelte aldersheimer er problematisk av fleire grunner. Somme frykter at det kan bidra til ei oppspalting av samfunnet, der ein frå å vere eitt samfunn blir mange paralelle samfunn (så vil nokon hevde at det allereie er tilfelle i delar av landet..). Ei anna er prinsippet om at ein i Noreg skal tilpasse seg måtene det norske samfunnet er bygd opp på.

"Nå er det på tide at dei lærer seg korleis vi gjer det i dette landet", har eg høyrt dei siste dagane. Og eg klarer ikkje å fri meg frå å tenke på korleis VI tradisjonelt har gjort når vi har reist ut.

Mine amerikanske slektninger vil gjerne bli gamle på det huset dei kaller Norwegian Lutheran Hospital, for der prates det norsk - listermål, til og med -, og alle dei andre som bur der hugser også korleis det såg ut i Vanse då Rutebilgården var ny. Lapskaus og vafler serverer dei også.

Dei er ikkje aleine. Oslo kommune har forsøkt seg på bygging av aldersheim i Spania. Og Carl I. Hagen fant det for godt å kreve at spanjoler som jobber med norske pasienter ver så god har å lære seg norsk. (Hans lokallagsleder på solkysten blei intervjua for nokre år sidan, og heldt ei flammande tale om kor viktig det var at innvandrere til Noreg lærte seg norsk. Seinare i intervjuet måtte han innrømme at han ikkje hadde hatt tid til å lære seg spansk - etter fem år i landet)

(Nordmenns krav om tilrettelegging gjeld forøvrig ikkje berre sine omgjevnader. Jens Stoltenberg feira 17. mai i Torrevieja i Spania i fjor. Der blei han tatt imot av lokallagsleiaren i Arbeiderpartilaget i byen, Per Neskleiv, som meinte norske styresmakter skulle sørge for at dei nordmenn som er busett i byen skulle få alle helsetenester løyst lokalt. "Det er meningsløst at nordmenn må reise hjem for å stå månedsvis i helsekø".)

Så uansett kor mykje vi liker å tru noko heilt anna, har vi også søkt saman med våre eigne i framande land - og gjerne utan å ta særleg mykje omsyn til kva omgivnadene kring oss skulle ynskje vi hadde gjort.

Men at vi har gjort det, er ikkje det same som at det er greitt. Det einaste det seier, er noko om storleiken på det glashuset vi sit i - og kor gigantisk steinen vi har i neven eigentleg er.

Akhenaton Oddvar de Leon, leder for Rådet for innvandrerorganisasjoner i Oslo, uttaler til Aftenposten at

Et aldershjem skal tilpasse seg behovene til individet når det gjelder språkkunnskaper, religiøse behov og besøk. I Norge ser vi på sykehus at Ole får ett besøk i uka, mens Ali får hele familien. Det krever organisering.

Det har han sjølvsagt rett i. Men det er ikkje det same som at etnisk inndelte aldersheimer er løysinga. For, som Thorbjørn Røe Isaksen så treffande oppsummerer det: "(...) tjenestene (må) alltid tilpasses brukeren, men det må skje på det enkelte pleiehjem og i samråd med den enkelte bruker, ikke baseres på etnisitet".

Forslaget om etnisk inndelte aldersheimer er berre eit av kravene Rådet for innvandrerorganisasjoner i Oslo kjem med. Alt frå krav om rett til statsborgarskap for norskfødde barn utan foreldre med norsk statsborgarskap til kamp mot tvangsekteskap og kjønnslemlesting er med på lista deira. Og problemet er at fleire av dei enten er politisk umoglege eller prinsipielt svært vanskelege - med det resultat at dei krava ein faktisk burde diskutere drukner.

Eg vonar at "kravslista" ikkje havnar i ei skuff fordi somme forslag ikkje kan handsamast. For kampen mot tvangsekteskap, kampen mot kjønnslemlesting, for sikring av leksehjelptilbod og arbeid retta mot lågt utdanna kvinner er superviktig - og gode integreringstiltak.

Sei meg kva du heiter, og eg skal fortelle din sivilstand!

Søte Stine minna meg for ei tid tilbake på min leveregel i gamledager: eg skal ikkje gå gjennom ein einaste dag utan å ha lært noko nytt. Å lære noko nytt kan handle om nye innsikter, nye bekjennskaper, nye teknikker, nytt trivia - you name it. Og sanninga er vel at det faktisk er ganske vanskeleg å gå gjennom kvardagen utan å lære noko som helst (i alle fall for eit menneske som meg, som er fødd interessert i verda).

Og sjølv om eg veit det ikkje er foreinleg med eit tilvere på Blindern, må eg berre seie det: eg elsker Wikipedia. Det er eit media skapt for sånne som meg. Ikkje bare kan ein, gjennom funksjonen "tilfeldig side" få kunnskap om ting ein ikkje visste at ein hadde noko som helst interesse for. Eller, ein kan, slik eg fekk i dag, få svar på det ein lurer på, og derigjennom få ny innsikt.

Ein litauisk kompis av meg har blitt pappa på nytt. Familiens nyaste tilskot er i dag 16 dagar gamal, og er jente. Det veit eg ikkje fordi han har delt bilder av nurket (han har då andre ting å gjere enn å fôre omverda med bilete), men fordi han har oppdatert familietreet på face.

Dei har ein gut frå før, som i henhold til litauisk namneskikk har sin fars etternamn, som ender på -as. Kona til kameraten min har tatt sin manns etternamn, med endinga -iene. So far, so good. Men så oppdaga eg at dette 16 dagar gamle nurket hadde fått eit anna etternamn enn mor si. -aitė ender hennar namn på. Då var det eg begynte å fundere: angir ei kvinnes etternamn ikkje berre hennar kjønn, men også hennar sivilstand?

Nå har det seg sånn at eg kjenner ganske mange litauarar, og ein runde på face antyda eit mønster. Både dei jentene eg kjenner og kjærestane til dei gutane eg kjenner, hadde namn som enda på -aitė. Dei gifte kvinnene, derimot, hadde heilt utan unnatak -iene-formen i sine namn. (I eit tilfelle det eg antek er hennar pikenamn i gift form).

When you have a question, wikipedia has the answer, som det heiter i jungelordet. Og joda, teorien min heldt stikk. Eg er særdeles nøgd - og skulle kanskje ønske at all ny innsikt eg måtte få på min veg kunne bevises like lett. Men heldigvis er det ikkje tilfelle.

---

Johnny Cash: a boy named Sue.