Bok: Blomstenes hemmelige språk

Det seier seg nok sjølv at når eg når eg den boka eg skriv om her utgis "medio januar" og eg har lese ho ut i god til før 8. januar, så har eg ikkje fått fatt i ho over bokhandeldisk. Aschehoug sende meg eit lesereksemplar, og vonar at eg ville finne boka så interessant at eg gadd å bruke tid og plass på å skrive om ho. Dette seier eg sjølvsagt fordi at du, som eit opplyst menneske, fortener å vite om det. Forlaget dikterer ikkje kva eg meiner om boka, akkurat.

Biletet har eg stole frå Aschehoug

Blomstenes hemmelige språk er debutromanen til Vanessa Diffenbaugh, og kom ut på engelsk i fjor. Boka blei umiddelbart ein bestselgar, og blei fort, kanskje ikkje overraskande, seld til mange land (for øyeblikket 27). Det er altså ikkje utan grunn at Aschehoug melde at denne boka kom til å vere ei av satsingene deira denne vinteren.

Og det er ikkje utan grunn. Eg byrja lese i boka då eg blei liggande sjuk i nyttårshelga. Las eit kapittel utan eigentleg å forstå noko som helst. La boka frå meg, rett og slett fordi feberen tok eit så godt tak i skallen at  bokstavane hoppa. Sovna med boka ved siden av meg. Då eg vakna igjen, greip eg til boka eigentleg berre fordi eg trong ei unnskuldning for å halde dyna. Resten av dagen gjorde eg følgande: eg las til magen romla, tok med meg boka på kjøkkenet, åt mens eg las, kraup under teppet i sofaen og las til boka var ferdig utlest og eg sat apatisk igjen. Med tåremerker på kinna, nokre brukte kleenex på stovebordet og ei "er-det-ikkje-meir-kjensle". Det høyres kanskje ikkje slik ut, men det er eit kvalitetsteikn. Har ikkje hatt den (deilige!) apatiske kjensla sidan Even Rasmussens mjuke røyst nærast kviskra siste setninga i Før jeg brenner ned i øyregangane mine.

Språket i Blomstenes hemmelige språk er enkelt. Hovudlinene i handlinga har vi lese før. Eigentleg er det ingen overraskelser i handlinga, eigentleg er den kjent. Ein veit, i alle fall sånn nokonlunde, slutten før ein er kome halvvegs. Og likevel, likevel er det noko med denne boka som den aldeles fantastisk.

Boka handler om Victoria, som heile livet har vore under statens vern. Ho har i heile barndommen gått inn og ut av fosterheimer. Ungdomstida er tilbrakt på institusjonar. I det boka byrjer, skal ho smake på vaksenlivet. Tilsynsvergen køyrer ho til eit hybelhus der dei tre første vekene med husleige er betalt. Victoria får med seg 20 dollar som ein start på vaksenlivet, og ei oppmoding om å skaffe seg ein jobb, så ho vil kunne klare å fortsette å bu i huset. Vi aner at dette kan gå ganske galt, for ho bruker tida på å stele blomar frå hagar, blomsterbutikker og parker. Ho lagar eit lite gartneri inne på rommet sitt.

For Victoria har ein særleg anlegg med blomster. Ho kan "alt" om dei, frå kva dei treng for å kunne vekse til kva tyding dei har i det viktorianske blomsterspråket. Den einaste eigedomen ho har, er ei blomsterbok ho har fått av ei som heiter Elizabeth, og som er den som har lært Victoria blomsterspråket. Denne Elizabeth har ein særskild plass i Victorias liv, og historia deira avdekkes lagvis, til liks med resten av Victorias bakgrunn. Men ein aner allereie frå første kapittelet at Elizabeth er det trygge ankerpunktet i Victorias liv - men til liks med alle kjærleisfylde relasjonar, er det også regnskyer over dette forholdet.

Victoria skaffer seg ikkje jobb, og kan såleis ikkje betale husleiga når dei tre vekene er over. Ho tek med seg blomsterhagen sin ut i ein park i nærleiken, og flytter ut i parken, i ly av blomene sine. Tilværet som uteliggar plagar henne ikkje nevneverdig, men matmangelen gjer at ho prøver å finne ein jobb. Og det får ho. I ein blomsterbutikk. Der ho, sikkert ikkje overraskande for nokon, gjer stor suksess, nettopp fordi ho kan blomsterspråket og bruker det heilt medvite i si omgang med blomsterdekorasjon. Og det er også gjennom denne jobben at ho ein dag møter Den store kjærleiken - blomsterfarmeigaren. Som deler hennar kjærleik til blomar - og som også kjenner blomsterspråket. 

Det er umogleg å gjenfortelle utsnitt frå historia utan at det høyres ut som ein klisjè. Og verre skal det bli: Victoria er redd for kjærleiken. Ho har gjennom ein oppvekst inn og ut av fosterheimer og institusjonar opplevd så mykje tragedie, så mykje usynleggjering og omsorgssvikt at det å tru på at kjærleiken ho møtes med er ekte, er vanskeleg. Å våge å elske nokon tilbake likeså. Victoria rømmer frå det heile, og erkjenner for seg sjølv (om enn bare underbevisst) at ho må skremme ut nokon skjelett frå fortids-skapet sitt og forsone seg med det som har vore før ho kan gå vidare. Redsla må slippe taket før ho tør å stole på seg sjølv og dei rundt seg. 

Det er vanskeleg å yte boka rettferd ved å gjenfortelle handlinga, for ein får ikkje fram det vare, ein får ikkje fram det såre, det gode og det rørande. Det går ikkje an å fortelle om dei fantastiske kvinneportretta boka har utan å røpe så mykje av handlinga at leseropplevinga risikerer å bli øydelagt. For Victoria er omgitt av kvinner. Sterke kvinner. Gamle kvinner. (Grusomme kvinner.) Gode kvinner. Unge kvinner. Sprelske kvinner. Og det er i dette vakre kvinnefellesskapet at Victoria finn seg sjølv og sin veg tilbake til livet. Og den raude tråden er skilanden på tigerlijer, raude nelliker og liljekonvaller.

Eg kjenner at gjenfortellinga mi høyres ut som ein klisje. Men det får våge seg. La lattersnufsa (!) mine frå dagen under dyna vere eit sanningsvitne: les boka, du.

Mitt forhold til raude nelliker vil aldri igjen bli det same.