Bok: Guds barn av Lars Petter Sveen

Bokhausten 2014 ser ut til å bli ein særs god bokhaust. Boknerden i meg gler seg like mykje kvar haust. Eg finles bokmeldingane som kjem i både små og store aviser, og lista over bøker eg skal lesa ein dag eg får tid, veks alltid så mistenkeleg mykje fortare enn eg klarar å lese bøkene ut. Difor ender det ofte med at eg gremmes når jula kjem, og eg innser at hausten blei for kort  i år igjen. I år har eg difor, for første gong i historia, laga ei prioriteringsliste over bøker eg skal lesa før jul. Og mykje på grunn av Dagbladet si melding og Vårt Land sitt intervju, hamna Lars Petter Sveens Guds barn aller øvst på den lista. Gleda var difor ganske stor då Aschehoug i starten av månaden spurte om eg kanskje hadde lyst til å lesa boka? Sjølvsagt hadde eg det!

Sveen debuterte i si tid med ei novellesamling, og at han meistrer novellesjangeren blir tydeleg også i denne boka. Forlaget marknadsfører boka som ein roman. Strengt tatt er dette ein roman fortald som noveller, men som bryt novellelovene og difor heng saman. Språkdrakta er særs poetisk (og han har lånt frå fleire gode diktarar), og han har ein manglande teiknsetting ved replikk som på eine sida trigger rettetrongen i denne norsklæraren, men som samstundes understreker det poetiske språket han bruker. Språket er vakkert, og gir den til dels überdystre handlinga ein vakker glød. Det krev stor forfattarkunst å klara det.

Forlaget har førehandsannonsert boka med "Dette er historier ingen har lese før, frå ei verd alle kjenner til.". Skildringa kunne nok ikkje vore meir passande. Guds barn fortel historiene til menneska på Jesu samtid. Nokre av dei flykter, andre forfølger. Nokre er sterke i trua, andre tvilar. Nokre ser framover, andre har blikket vendt bakover og innover. Nokre reiser, andre blir verande. Saman har desse blitt ei vakker bok om tvil, tru, kjærleik, ære, ærefrykt, daud, naud, vankunne og von.

Boka tek til i det Kong Herodes krev at alle guteborn under 2 år skal drepast (Matteus 2:16). Me møter offiseren Cato, som handlar på kongens ordre, men som kjenner tvilen komme gnagande. Han prøver å legitimera overfor seg sjølv at det er rett å følga ordre, rett å ikkje handla på den måten samvitet eigentleg fortel at han burde.

Me møter Jakob, som fryktar at den stammande sonen hans er merkt av det vonde, og som let jakta på den som kan heile sonen bli altoppslukande. Me møter den døde kona, som frå det hinsidige framleis ikkje klarar å slutte å uroa seg for mannen sin og relasjonen han har til familien. Me møter jenta med det knuste ansiktet, ho som må dekka seg til og gøyma seg vekk, men som likevel, eller kanskje nettopp derfor, er den sterke. Røvaren som gjer det vonde, men som vil det gode. Me møter dei som fulgte andre profetar og andre som rekna seg som profetar. Me møter Anna, som forlèt alt ho har for å finna att Andreas, mannen ho elska, men som forlot ho.

Sveen speler på det kristne fellesgodset, men utan å gjere dette til eit kristent verk. Jesus speler ein viktig rolle, men berre som birolle. For dette er forteljinger frå Kristi samtid, til ei viss grad frå livet til disiplane hans. Det er forteljinga om dei utstøtte, om dei inkluderte, om dei som står utanfor og dei som står midt i. Det er historier om dei som følger Jesus, og om dei som aldri høyrer om han. Det er rå og krevande historier frå ei rå og krevande tid. Historia er velskrive, men stundom tunglese. Ho utfordrar lesaren, tvinger fram refleksjonar kring råskap, truskap og tru. Men duverden for ei bok!

Les det første kapitlet nederst på denne sida. Resten av boka er minst like god. Nyt.

Bok: Betre død enn homofil?

Eg gjekk tilfeldigvis av på Olaf Ryes plass i går, og gjekk tilfeldigvis innom ARK, fordi eg tenkte at NÅ skulle eg kjøpe boka - eg hadde nemlig tenkt at ho skulle anskaffes allereie då ho kom, men eg kom aldri så langt. Då møtet eg var på var omme, skulle eg bare "bla litt" i boka. På trikken heim skulle eg bare bla litt til. Og så skulle eg jo legge meg tidlig, fordi eg var så trøytt. På eit merkeleg vis enda det med at eg sovna fullt påkledd med vinduet på vidt gap, taklyset på og boka utlest ved siden av meg.

Tittel: Betre død enn homofil? Å vere kristen og homo (2009)

Forfatter: Arnfinn Nordbø

I et nøtteskall: I første del av boka fortel Arnfinn Nordbø om sin oppvekst i bedehusmiljøet i Rogaland, og om prosessen han gjekk gjennom før og etter at han stod fram som homofil for familie og venner - og etter at stod fram i media og fortalde om korleis han var blitt møtt av miljøet. I den andre delen ser han på den teologiske grunngivinga for kvifor homofili er synd, og plasserer bibelstadane i sin rette kontekst, heile vegen med spørsmålet: når vi har "avvikla" dei påboda som omkranser desse fordi vi t.d. meiner det er heilt greitt at kvinner skal få lov til å snakke i forsamlinger - kvifor skal då nett desse utsegnene ha verdi? Han presiserer at han ikkje er teolog, men han har granska dei teologiske tekstene nøye, og ser mellom anna på feilomsetjinger i vår bibel.

Favorittutdrag:
"Kvifor er trommer og rock synd, eller i det minste ikkje rett? Kvifor var trekkspel synd før? Og fele? Bassgitar? Kvifor skulle ein helst bare spele fingerspel på gitaren og ikkje slå på strengene, som eg hørte frå ein predikant i Misjonssambandet? Kortspel?
Eg trur alt dette heng saman med ei frykt for alt som er nytt. Det handlar om frykt for noko dei kjenner frå "denne verda", dvs den syndige verda, frå folk som ikkje vanlegvis går på bedehuset og i kyrkja."

"I 10 år ba eg fånyttes. Kjenslene mine for guter forsvann ikkje, dei blei berre sterkare og sterkare dess eldre eg blei. Eg var sikker på at Gud ikkje ønskte eg skulle leve ut kjærleiken min til ein annan gut. Men kvifor svarte han meg aldri? [...]
Etter mange år gjekk det opp for meg at Gud kanskje alltid hadde svara meg. Han ville eg skulle vere som eg var. Han hadde svara meg gjennom desse 10 åra, berre annleis enn eg ønskte og trudde han skulle svare. Eg ville jo han skulle gjere meg heterofil! Men han ville eg skulle vere den eg var - den han hadde skapt meg til å vere"


Tanker i ettertid: Arnfinn si bok er full av kjærleik. Kjærleik til kjærasten sin. Kjærleik til familien sin. Kjærleik til miljøet der han vaks opp. Kjærleik til verda og kjærleik til Gud. Og det er ei sterk soge frå ein sterk gut som ikkje lenger kunne leve på ei løgn. Ei sterk soge om ein gut som etter ein lang kamp med seg sjølv og sine omgivnader fekk fred med seg sjølv og med Gud.

Anbefales: I høgste grad! Til alle som er litt interessert i religion og seksualitet. Til alle som lurer på korleis konservative kristne miljø er på innsida. Og til alle som måtte ha interesse av teologi og korleis Bibelen brukes til legitimering. Men åtvaring: delar av boka, særleg i del 1, krev noko å tørke tårer med. Og ikkje først og framst fordi det er trist, men fordi Arnfinn skriv så levande og så kjærleiksfullt om sine omgivnader.

Terningkast: 6.
5 fordi boka er veldig bra, og eit ekstrapoeng fordi Arnfinn er TØFF.

Og Arnfinn: eg er superstolt av deg!

----
Wrap it up with Love. Noa. Blue Touches Blue. 2000.

Eg skal SÅ hit

Eg skal SÅ til Florida på ferie. Og medan Josh skal til Disneyland, skal eg til det Heilage Land. Liksom. For finst det noko meir kitsjy og amerikansk enn å lage ein fornøyelsespark ut av Bibelfortellingene, og blande alt i ei stor smørje - og plassere det i Orlando? I don't think so. Men Holy Land Experience, here I come. Probably later than sooner.

Framsteg for kyrkja!

Silje Kristine Meisal blei ordinert til prest for ei vekes tid sidan, og har nå skapt bruduljer. Fordi ho ikkje har gifta seg. Ho bur i lag med far til sonen sin, men det er ikkje godt nok. Det er ikkje forpliktande nok for kyrkja. For kyrkja er ekteskapet det einaste saliggjerande for heterofile relasjonar.

Eg meiner kyrkja gjer seg sjølv ein bjørneteneste ved å ikkje anerkjenne sambuarskap. Ein ting er at ein då ikkje er i takt med den tida ein forheld seg til, men det er ikkje det viktigaste . Det at ein forfekter at det ikkje skal vere tillatt med ei mellomfase mellom kjæresteri og ekteskap, kan føre til ein høgare skilsmissestatistikk.

Eg er på grensa til å meine at sambuarskap tvert imot burde vore obligatorisk for alle som vurderer å gifte seg. Ein blir kjend med partnaren på eit anna vis enn ved "vanleg kjæresteri", samstundes som det er mindre vanskeleg å gå kvar til sitt om det skulle vise seg at ein ikkje passer i hop likevel.

For kyrkja er dette sjølvsagt problematisk blant anna fordi anerkjenning av sambuarskapet vil vere anerkjenning av at seksuelle relasjonar går føre seg utanfor ekteskapets rammer. Og ja, sjølv om det er tenkeleg at nokon vel å vente med sex til dei er gift også om dei bur i lag, er sannsynlegdomen stor for at kyrkja har rett i akkurat det. Men nå er det eit mindretal som faktisk "knip igjen" til dei er godt gift. Er det ikkje på tide at kyrkja anerkjenner dei erfaringene menneska tar med seg på vegen?

Så kan ein virkeleg diskutere kor lenge det er greitt at folk bur i lag utan å gifte seg. Eg har ikkje tenkt å komme med eit bestemt antall år, men personleg meiner eg prinsipielt at a) har ein vore sambuar ei lang stund, bør ein inngå eit meir forpliktande ekteskap, men b) eg har ingenting med kva val folk gjer for sine liv. B teller sjølvsagt meir enn min moraliserande a.

Under dagens diskusjon på fakultetet, kom det fram at det er ganske mange tidlegare TF-studentar som har blitt "tvangsgifta" før ordinering, fordi dei har vore sambuarar, og fleire av dei som snart skal ut i presteteneste er i same situasjon.

Heldigvis finst det krefter også innan kyrkja som tar til motmæle mot kyrkjas eigne reglar - t.d. leiar i Forbundet, Torkil Hvidsten. Hans glitrande motsvar kan ein lese her, og det anbefales.

Hurra for Arnfinn!

Som eg har skrive her ein gong tidlegare også, er det få ting som har provosert meg meir nokon gong enn å lese tekstmeldingene Arnfinn Nordbø fekk frå venner og familie då han stod fram og fortalde kven han var. Å lese meldinger som seier at han for dei ikkje lenger finst, var for meg mykje verre enn påstandene om at han i det hinsidige ville råtne i helvete. Når folk som stod han nær plutseleg stengte han ute av livet sitt, lot som om han ikkje lenger fanst. Fordi han hadde gjort det utilgjevelege å ikkje lenger fornekte at han var homofil.

Og det er få ting som har gitt meg større glede enn å åpne Fevennen si heimeside og sjå at dei hadde brukt masse spalteplass på å ta debatten om korvidt handlinger som dei Arnfinn har blitt utsett for, kunne funne stad på Sørlandet (svaret er åpenbart ja) - og ikkje minst: er dette ei handling vi kan tolerere (svaret burde vore like åpenbart nei).

Ei kåring eg aldri har brydd meg om, er Gaysirs kåring av Homotoppen. Fram til i år. Arnfinn på førsteplass - særdeles fortent. Han er og blir ein helt...

(Eg bit meg forøvrig merke i at det ikkje er anna enn menn på denne toppen - som sånn eigentleg burde vore overflødig. Men sidan dei i tillegg har plassert Ole Henrik på lista, kjenner eg det er heilt greitt. :)