Diskresjon er åpenbart ikkje min stil

Førre veke prøvde eg å opptre inkognito. Eg skulle til Kristiansand for å vere ordstyrer på årsmøtet til Vest-Agder Barne- og Ungdomsråd på vegne av LNU, og fordi eg opprinneleg hadde ein plan om at eg skulle gå frå toget, få i meg litt mat, gå på årsmøte og komme meg tilbake til hovudstaden og masteroppgåven fortare enn svint, hadde eg ein plan om at min visitt i k-town skulle vere så ubemerka som over hovudet mogleg. Planen slo ei lita sprekke då eg innsåg at eg enten måtte overnatte eller henge på togstasjonen til kl 2 på natta for å komme meg på nattoget. Då var det greit å ha ei lillesøster som har ein hybel med plass til storesøster.

Eg hadde lova mi fantastiske venninne K at eg skulle melde frå neste gong eg kom til Kristiansand, men sidan eg ikkje ante kva tid møtet var omme og eg altså skulle campe hos søster, braut eg løftet mitt. Eg hadde lyst til å skulle ha tid til å møte ho, og det hadde eg jo ikkje.

Det var litt daudtid mellom togets ankomst og årsmøtets start. Lillesøster skulle halde appell på datalagringsdemonstrasjonen, og vi blei samde om å møtes for å gå gjennom appell og få i oss litt mat før demoen. Ho var forsinka, så eg sprang ein tur innom Hobbyhimmelen mens eg venta. Eg hadde ikkje meir enn kome meg til Markens før tre kjende ansikt kjem mot meg. Ks søster, niese og mor. Det var sjølvsagt stas å møte dei (det er det alltid!), men eg innsåg at min inkognitoplan rauk. Så det song.

Godt var kanskje det, for Fædrelandsvennen hadde sjølvsagt sine speidarar på demonstrasjonen. Og eg hadde fått ganske mykje problem med å skulle påstå at eg (og den stygge sekken til einkvan som har flytta ut av kollektivet mitt) ikkje var til stades dersom nokon tilfeldigvis hadde surfa innom fvn.no sin nettsak frå demoen..

(Den stygge sekken, Hobbyhimmelenposen, lillebror, Marius og eg. Pluss litt av handa til intiativtakaren)

Note to self: å opptre inkognito funker ikkje. I alle fall ikkje i Kristiansand. Kjenner for mange der.. :)

Når dagane er under pari

Ei stund vurderte eg å ha "blogger på overskotsdager" som ei del av fana på bloggen min. Eg tenkte det kunne forklare kvifor eg blogga bare når det passa meg. Av og til bare klør det i fingrane etter å blogge. Av og til har eg (eller tar eg) den tida som trengs. Ofte gidd eg ikkje, sjølv om eg på førehand tenker eg skal. Eg tenkte at det også kunne forklare kvifor eg somregel ikkje blogger all den politikken eg vil, eller skulle ønske eg  ville, blogge om. 

Då eg i stad snubla over ei oppdatering frå Kirkens SOS gjekk det opp for meg at den vurderte fana innehar ei anna del av sanninga også. "Hva er det ved vårt samfunn som gjør det så vrient å dele "Ikke-OK-dagene"?" skreiv Kirkens SOS på deira facebookside. "Noe av det Kirkens SOS observerer er at mange av våre innringere og innskrivere uttrykker en stor smerte ved å fortelle om at ting ikke er OK." Eg innsåg at det berre er overskotsdagane eg blogger om. Det er overskotsdagane, overskotsaugneblinka eg oppdaterer om på facebook. Dei øyeblikka, timane eller dagane eg befinn meg i kjellaren er det heilt uaktuelt å dele med nokon. 

Det hender eg ikkje evner å dele dei vonde øyeblikka med mine næraste heller. Det hender den fullstendige versjonen blir forelagt mine næraste gjennom hint og brotstykker medan eg står midt i det - og som eit samansett og bearbeida bilete lang tid etterpå. Anten fordi eg ikkje vil "bry dei" eller fordi det å sette ord på kjenslene gjer for vondt. Sjølv om eg veit at like mykje som eg ynskjer å hjelpe dei rundt meg som treng meg, ynskjer dei å hjelpe meg. Sjølv om eg veit at det verste er å sette ord på det - etterpå gir det ro i sjelen å vite at ein ikkje er aleine om å vite.

Det kjem stundom meldinger om korleis folk blir deppa av å lese om andres "fantastiske" liv, formidla gjennom facebook. Men kor ofte ser ein nokon melde at "det går faktisk ikkje så bra"? Det ser ut til å vere ein uskriven gylden regel på facebook og andre sosiale medier at det som skal deles er "det som er bra" eller "det som går på tverke, men som ein kan le av". Dei få som gjer det, blir ofte omtala av andre som "sånne som bare vil ha sympati". Men er ikkje det mildest tala ei forenkling?

Ein familie eg er veldig glad i mista eit alt for ungt medlem for ein del år sidan. Eg traff mor i huset tilfeldig på gata for nokre år sidan. "Åssen går det?" spurte eg. "Ikkje så veldig bra!" svarte ho. Eg blei mildest tala paff. Å svare ærleg på spørsmålet braut med alle sosiale koder. Sjølv om eg kunne sjå at ho ikkje hadde det så bra, forventa eg eit smil og "joda, veldig bra!" - og så sanninga. Men perpleksheita mi til tross, kjende eg at eg likte hennar versjon betre. Som ho så fint sa det "eg ser ingen poeng i å lyge og seie eg har det bra. Absolutt alle kan sjå at det er tøft. Absolutt alle kan sjå at eg har det vanskeleg. Det gagner korkje meg eller deg om eg lyg. Då får du heller la vere å spørre".  Sidan har eg stadig tenkt på ho når eg spør "korleis går det" - og når eg får spørsmålet. 

For det kan ikkje, og skal ikkje, vere slik at det samfunnet vi skal styre mot er eit samfunn der alle har det bra heile tida og  alt går på skinner. I eit slikt samfunn vil menneska vere utan kjensler. I eit slikt samfunn vil menneskeleg samhandling vere ikkje-eksisterande. I eit slikt samfunn vil ingen få høve til å utfolde seg. Ingen vil kunne kjenne på kva det er å mestre noko. Ingen vil kunne reise seg, for ingen vil nokon sinne gå på trynet. Ei verd der alt er "perfekt" er alt anna enn perfekt.

Som det stod på plakaten til ei arbeidsgruppe då Sander og eg var i Litauen for å fortelle korleis vårt draumesamfunn skulle sjå ut:

Eit perfekt samfunn er derimot eit samfunn der vi tør vere opne om dei hindringene som kjem i vegen. Der det er lov å seie at ting ikkje går så bra, og der det finst medmenneske som hjelp til med å finne trappa opp at frå kjellaren. Der det er lov å vise ubetinga glede. Der det er lov å vere frustrert. Der det finst prøvelser vi kan utsettes for, men som vi kan mestre - og der det er lov å spørre naboen om hjelp til å få det til. Der måla ein skal strekke seg mot er tilpassa ein sjølv og eins eigne evner.

Det gode samfunn må starte ein stad. Det bør starte hos den vi ser i speilet. Den vi ser i speilet er den som anten kan vere eit medmenneske eller opne døra litt på gløtt og sleppet medmennesket inn. Eller helst begge deler.

Fram til vi har klart å oppnå det gode samfunn fullt ut, er det godt det finst medmennesker hos Kirkens SOS og andre som er klar til å tale med dei som kjenner at livet går dei imot. Dei som kjenner behovet for å dele det med nokon, men som ikkje finn nokon å dele det med fordi vi ikkje takler å få eit ærleg svar på "åssen går det?".

Fredagsinspirasjon

Eg sit i kjellarstova heime på Lista og prøver å skrive masteroppgåve. Spanande fredagskveld, med andre ord. Skulle eigentleg vore på hytta nå (for der er det ikkje nett og ikkje mobildekning), men så var det så godt å vere heime i lyset og lufta på Lista, og så godt å ete "middag" i lag med mamma og pappa at eg ikkje gadd. Å skrive oppgåve til lyden av ein snorkande katt er tross alt undervurdert!

Eg har jakta på ein artikkel i lang tid. Artikkelen var lenka til i ei avhandling eg har lese, men lenka funka ikkje lenger. Men i dag fann eg den - George Fox University ("Oregon's Christian University", må vite!) har berre flytta litt på heimesidene sine. Artikkelen viste seg å vere ein del av eit tidsskrift som legg alle artiklar ut på nettet. Er du litt interessert i religiøse forhold i Sentral- og/eller Aust-Europa, bør du sjekke ut Religion in Eastern Europe . Mykje interessant å finne der! 

"Hvorfor tvinger vi folk til å bo på steder de ikke vil"

Det var overskrifta på ei lenke eg fann på facebook. Majoran Vivekananthan, redaktør i Utrop, har i Aftenposten teke til orde for å legge ned Nord-Noreg.

Premissa hans er som følger:

(1) Distrikspolitikk er noko særeige norsk.

(2) Folk vil ikkje bu i distrikta, ettersom fråflyttinga frå nord er stor

(3) som konsekvens av (1) og (2) må den nordligste landsdelen overlates til samane, for nord er eigentleg deira territorie.

Hovudproblemet er bare at grunnmuren i premisset hans svikter aldeles. Distriktspolitikk er eit utbreidd fenomen, også i vår del av verda. I Norden liker både Finland, Island og Noreg å skryte av god disktriktspolitikk. Danmark sleng seg på når det passer. I Tyskland har ein drive med omfattande subsidiering der ein har kunne i høve til EU. I Litauen har styresmaktene arbeidd for å få fleire til å trekke ut på landsbygda (sjølv om finanskrisa har satt ein stopper for dei mest drastiske tiltaka). Denne distriktspolitikken handler ikkje om tvangsflytting, men om at folk skal få høve til å bu der dei sjølv ynskjer. Som når 4 av 10 i Oslo seier dei helst vil bu i landlege omgivnader.

Den største samekommunen i Noreg er Oslo. Berre kring 10% av folkesetnaden i dei 3 nordligaste fylka er registrert i samemanntalet. Før grensedragninga blei endeleg i 1826 var dei aller nordligaste delane av Noreg (Nord-Troms og Finnmark) eit etnisk lappeteppe, der kvenar, finnar, nordmenn, russarar, sjøsamar og vidde-samar budde om kvarandre. Å hevde at landet der utelukkande tilhøyrer samane er å undergrave den kollektive bruken av og retten til området.

I tillegg roter han seg bort i eit demokratiresonnement som ikkje held vatn. Han viser til fornorsknigspolitikken som har vore ført andsynes samar og kvenar og seier "I Norge har vi demokrati, og det betyr at flertallet bestemmer, og minoritetene må følge det som blir bestemt". HELDIGVIS tar han grundig feil der. Heldigvis har både Noreg og verda lært av sine feil. Derfor har den norske grunnlova mindretalsvern. Derfor har verdssamfunnet utarbeida menneskerettane, som er implementert til å bli norsk lov.

Innlegget hans ender opp med kor mykje det koster Noreg å halde liv i Nord-Noreg (kor kom det ifrå?) og at hovudgrunnen til at hans kongstanke nok ikkje blir realisert er mangelen på lausrivingstanke hos samane.

Eg kjenner eg utover innlegget er på leiting etter hint om at dette er ironisk. Men Vivekananthan er enten ein dårleg komiker (som ikkje klarer å ironisere sterkt nok til å få fram at det er ironi)  eller ein debattant som ikkje har gjort heimeleksa. Alt tyder på det siste. (Oppdatert: Sjølv meiner han altså at dette innlegget er skrive med mykje ironi og sarkasme. Eg siterer min norsklærer: "ironi i skriftleg tekst skal overdrives til dei grader at det ikkje er tvil. Gjer du ikkje det, kan du ikkje komme etterpå å rekne deg misforstått".)

Det heile er ei særs pinleg farse, og eg kjenner eg slit litt med å ikkje la dette slå tilbake på ei avis eg liker godt. Utrop-redaktøren bør ta seg ein lang ferie. I Distriktsnoreg. Eg er viss på at eg kan skaffe han mange gratis overnattinger og spanande opplevingar hjå mine kjende i nord, hjå folk med både norsk, samisk og kvensk blod i årene. Så skal han få komme ein tur sørpå også til oss ytterst i havgapet også om han vil. Eg foreslår ein slags omvendt tea-time. I mangel på betre nemning døyper eg den pulverkaffi-dagen.

Frå kjærleikssong til bysong

Då eg var 14 og akkurat hadde fått gitar til jul, sat eg på rommet mitt og laga songar. Eg hadde ikkje heilt forstått dette her med at ein kan synge ein song på fleire tonar enn den som følger av besifringa, så songane mine blei ganske tonelause og lite spenstige. Tekstane var også så som så (det hender framleis at det er litt pinleg å snuble over dei)..

Men omkvedet til ein av desse "songane" eg skreiv då eg var sånn cirka 14 har i dag spelt på hjernen min. Eg hugser (heldigvis) ikkje kva songen eigentleg handla om, og eg kan ikkje lenger heile omkvedet, men det byrja i alle fall slik: "take me back to the river! Take me back to your love... I'm sorry it happened like this, but take me back to the river!". Eg antek at originalversjonen var eit melankolsk forsøk på (på ganske dårleg engelsk) å fortelle ei rørande historie, moglegvis inspirert av Katherine Patersons Alene på den andre siden, som eg hugser var ei bok eg likte godt, full av ulukkeleg ungdomskjærleik som eg var.

Uansett kva songen opphavleg handla om, er eg heilt viss på at han IKKJE var tenkt å skulle få den meininga han har fått i dag. For i dag har orda spelt i bakhovudet mitt som ein slags "eg-er-lei-meg-og-burde-kome-på-vitjing-snart-song" til Vilnius.

Foto: Wikipedia Commons

Eg er langt over gjennomsnittet glad i Vilnius. Eg var der eit bel meir enn eg var i Noreg, fordi eg var involvert i ymse norsk-baltiske prosjekt paralellt. (Eg kom med andre ord tilbake frå Vilnius for å vaske klede og pakke kofferten for å reise til Vilnius..). Særleg gamlebyen fascinerer meg aldeles, og det i så stor grad at eg altså kjenner i kvart eit fiber i kroppen min at eg må tilbake. Asap.

Det som utløyste min Vilnius-trong var at eg fann att eit postkort. Eit postkort eg hadde planer om å dele med ei dame eg har blitt enig om å dele postkort med på Postcrossing. Men bileta av Gediminastårnet og katedralen gjorde sitt til at det klør i fingra mine til å bestille billett. Har ikkje gjort det enda, men om eg skulle reise tilbake for å bare vere turist, vil det vere første gongen eg er i Litauen utan å skulle ha anna formål enn å vere der. Du verden som det frister.. :)

Fram til eg kjem så langt, får eg varme meg på gode minner. Om då Ragnhild og eg råkøyrte gjennom byen på vei til flyplassen i lag med "min" avbrytande journalist/professor. Om då Ole Aleksander og eg fekk høve til å nesten fryse oss i hel ei tidleg morgonstund midtvinters - eller då Sander nokre månader seinare byrja importen av pizza frå Cili Pica til Noreg. Eller om då min gode litauiske venn I fann ut at han skulle vise meg "snarvegen" gjennom dei eldste bygningene i byen mens mitt norske reisefølge var på shopping sidan det var så billig. Enn så lenge får eg leve i minna. Men snart, snart, kjem eg tilbake til Neris' bredd!

Eit samla Senterparti

Nå er eg komen attende til hovudstaden og studerkammeret etter fire aldeles fantastiske landsmøtedagar på Hell. Det har vore hardt arbeid, lange møtedagar, trivelege festar, mykje dans, latter og song. Og heldigvis mykje god politikk.

Somme har meint at dette landsmøtet politisk har vore eit "keisamt" landsmøte, for det var ikkje dei veldig store kampsakene på møtet (og særleg ikkje etter at spørsmålet om tidleg ultralyd blei oversendt sentralstyret). Dei har nok ein smule rett, men det er ganske naturleg at det blei slik akkurat i år. Valet vi står føre er eit lokal- og fylkesval. Då skal valkampen handle om kva ein ynskjer å få til lokalt, og det er lokal- og fylkespartia som skal sette den politiske dagsorden og bestemme kva Senterpartiet vil gå til val på.

Men det er sjølvsagt også nokre saker som partiet vil køyre på som hovudsaker i heile landet, fordi dei er viktige over heile landet. Skole, samferdsle, omsorg og næring vil vere SP sine hovudprioriteringer, og vi vedtok i helga fempunkt-programmer på desse temaa. I tillegg vedtok landsmøte ei rad gode fråsegner, sjølvsagt. Vi har mellom anna konkretisert kva innhald som trengs for å kunne definere noko som eit lokalsjukehus, vi har gått i bresjen for inntektsløft i landbruket og stilt krav om skjerping av oljevernberedskapen. Og, ikkje minst, så har vi vedteke at vi ynskjer ei styrking av unges økonomi.

I Senterpartiets grunnvoll ligg tanken om eit samfunn styrt nedanfrå og opp. Derfor er også landsmøtet staden der grasrota talar til partileiinga, og ikkje motsett. Eg var på mitt første partilandsmøte i 2005 og har sidan vore fast inventar. Det er så påfallande korleis partileiinga held seg borte frå talerstolen - for det er ikkje dei som skal dominere den. Det betyr sjølvsagt også at når partileiinga har sterke meininger på ulike felt, er nok SP-landsmøtet meir lydhøyr enn det ein er i andre parti. Det er også fascinerande korleis det gjerne er dei som er på sitt første landsmøte som stiller spørsmål til eller retter krav mot partileiinga - og leiinga er ikkje redd for å svare.

Etter ein turbulent haust - allereie utnemnd som partiets annus horribilus - framstår senterpartiet meir samla enn nokon gong i dei åra eg har vore med. Stemninga har vore fantastisk.

Og om nokon skulle finne på å lure: Liv Signe blei vald til partileiar med EI blank røyst i korga. Både på det ekstraordinære landsmøtet då ho tok over og på førre landsmøte var talet på blanke røyster tosifra. Ho står sterkare enn nokon sinne, uansett kva VG måtte finne på gje inntrykk av at er tilfelle i landsmøtesalen.

Til alle som var der: takk for laget! Vonar de sørger for kjærleg pleie for slitne danseføter! :)

SPLM2011 dag 2 - nå er det fest!

Landsmøtets andre møtedag er avslutta, og i det betyr at den store festen snart skal igang. Her skal det danses, feires (vi har jo fått ny partileiing!) og spises god mat. Og etterpå festes ut i dei små timer - sjølv om landsmøtet i dag gjorde det overraskande vedtaket å framskynde morgondagens møtestart med ein halv time!

Landsmøtet så langt har vore knallbra. Vi har hatt gode diskusjonar, oppheta debattar, gode fråsegner (der den mest kontroversielle til slutt ikkje blei behandla fordi møtelyden ikkje kjende seg komfortable med å konkludere før utgreiingene er på plass)

Nokon av dei beste innlegga kan du lese (om) på nett: Ruth Åse Tesdal krever at det skal bli slutt på små stillingsbrøker i offentleg sektor. Johannes Rindal snakka om ung økonomi - og fekk fullt gjennomslag (den endeleg vedtekne fråsegna kan du lese her). Ada Vagnild Evju snakka om familiens plass i samfunnet.

Men nå, nå skal eg kaste meg i bunaden og så prøve å snike meg inn blant vest-egdene. Fint at eg deler rom med fylkesleiaren i Vest-Agder Senterungdom, då!

Frå landsmøtet i Ulvik. Eirin, som nå er fungerande fylkesleiar i Vest-Agder Senterungdom og eg viser fram Vest-Agders pryddrakt. Eirin i Sodeland med plisjè og eg i Skjevesland med den nå utgåtte rundstakken (???), sånn i fall nokon bunadsnerder der ute skulle lure.

Dagens ord: rurban

For ei veke sidan var eg på speed-date med skjema. For å finne ut korleis ein "passa saman" skulle ein svare "a eller b" på mange ulike spørmål. Hytte ved sjøen eller på fjellet? Taco eller pizza? Metallica eller Michael Jackson?

Dei fleste spørsmåla var ganske greie å svare på, men eg sleit veldig med spørsmålet "by eller land?". For aller helst ville eg svart "både og". Eg endte opp med å svare "by", mest fordi eg akkurat nå ikkje kunne tenke meg å flytte ut av byen - og litt fordi eg tenkte at nokon jammen fekk svare "by" i ei Senterungdomssetting der eg mistenkte at ganske mange ville svare bygda.

Men nå finst løysinga for meg og alle andre i same situasjon - ein treng ikkje berre vere urban eller rural. Ein kan vere begge deler. Ein kan sette like mykje pris på begge deler. Ein kan vere rurban.

Tenk globalt, handle lokalt!

Eg hoppa akkurat av landsmøtetalerstolen på Senterpartiets landsmøte. Snakka om tusenårsmåla - og om kva konsekvensar det får når vi ikkje er så opptatt av å tenke globalt også når vi handler lokalt. Pluss eit lite krav til Lars Peder, sjølvsagt. Kan forøvrig rapportere om at han svarte med eit lurt glis. Så får vi tolke det som vi vil.

---

Ordstyrarar, referenter,

Gode landsmøte!

«Vi vil ha brød!» ropte demonstrantene. Ikkje berre under den franske revolusjonen, men også under revolusjonen i Egypt. Det var ikkje berre demokrati dei bad om på Tahir-plassen, men også mat i magen. For verdas største importør av kveite fekk dei høge internasjonale matvareprisene alvorlege konsekvensar. Frå før brukte den jamne egyptar 60- 70% av inntekta si på mat. Auka matvarepriser medførte auka matkostnader og redusert måltidsmengde.

Vi har dårleg tid. I år 2000 vedtok Tusenårstoppmøtet i FN at vi innen 2015 skulle ha klart å halvere ekstrem fattigdom og svelt. Vår generasjon er den første som har hatt eit ambisiøst, men like fullt realistisk mål om å utligne forskjellane i verda. Men sanda i timeglasset er i ferd med å renne ut. For vi er ikkje kommet så langt som vi burde ha kommet fire år før utløpsdatoen.

Andelen menneske som lev på mindre enn 1 dollar om dagen skal bli halvert innan 2015, seier målet. Og der ligg ein an til kanskje å klare målet – men utfordringa er at mange av desse som nå klarer seg på litt over ein dollar om dagen framleis må klare seg på mindre enn to. Andelen menneske som nå lev på under to dollar om dagen har auka så kraftig at ein har ein lang veg å gå før den ekstreme fattigdomen er utrydda.

Landsmøte, Det unike med Tusenårsmålas plan, er at ein ser samanhengen mellom mat og arbeid. Ein seier nemleg at eit av dei aller framste måla for å klare å utrydde ekstrem fattigdom og svelt er å oppnå full sysselsetting og verdig arbeid for alle – også kvinner og ungdom. Det er eit viktig tiltak, ikkje minst fordi det gjev menneska det gjeld ein reell sjanse til å komme ut av ekstrem fattigdom på permanent basis.

Det er framleis nok mat i verda til å brødfø alle. Det er framleis mogleg for vår generasjon å klare å nå lenger enn Tusenårsmålas mål – vi kan utrydde svelten! Om vi bare vil!

Eit godt gamalt senterpartislagord seier tenke globalt, handle lokalt. Senterungdommen krever at Noreg bidreg med det vi kan. Å gjeninnføre nasjonalt kornlager vil kunne bidra til at vi unngår å presse verdensmarkedsprisen opp. Dårleg planlegging frå vår side kan bety at vi et opp maten til dei fattigaste. Lars Peder, vi forventer at du tek grep.

Nordmenn kastar ¼ av maten vår. I Lyngdal kommune, med 8.000 innbyggarar, har ein matbutikkar tilsvarande behovet til 43.000 folk – og fleire butikker er under planlegging. I dag kaster Lyngdalsbutikkane aleine kring 2 tonn useld kjøt. Eg vil oppmode dei her i salen som er kandidatar til kommunestyrer å stoppe denne utviklinga lokalt. Det fortoner seg kanskje som ei drope i havet, men ein skal aldri undervurdere dråper i fulle begre.

Vi leiker då ikkje demokrati?!

Farsunds Avis melder i dag om oppheta debatt i kommunestyret i går. Farsund kjem særs dårleg ut i KS måling av lokaldemokrati. Tala KS presenterer er alvorlege, og alle i kommunestyret bør ta dette særs alvorleg. Kommunestyret burde i fellesskap ha gått saman for å finne løysinger for å heve tilliten til lokaldemokratiet og få lokaldemokratiet til å fungere.

Det er direkte pinleg at kommunestyret ikkje klarer å stå samla om å få til å løyse problemet. Det er direkte uansvarleg av Framstegspartiet si gruppe å skyve lokaldemokratiet foran seg og kalle det for "tyranni" at FrP sjølv ikkje er i posisjon. Måten FrP handsamar dette på, vekker ikkje akkurat tillit til at dei vil kunne gå inn i posisjon på seinare tidspunkt.

Eg opplev stadig i samtaler med innbyggarar i kommunen at det er ei veldig politikerforrakt i kommunen, og det skremmer meg. Kommunestyret framstår som ein gjeng som er meir oppteken av å sutre og sikre sine grupper enn å finne gode fellesskapsløysinger, slik eg får det formidla frå andre. Dette er innvendinger kommunestyret må ta på alvor. Det trengs store grep, og heile kommunestyret må løfte i flokk. Det inkluderer også FrP.

Landsmøte, landmøte, landsmøte

Eg er i landsmøtemodus. Eller rettere, eg prøver overtyde meg sjølv om at eg er i landsmøtemodus. Landsmøtet i Senterpartiet tek til på torsdag, og for andre gongs skuld har eg ein plan om å IKKJE begynne på skrivinga av landsmøteinnlegget sånn i det generaldebatten tar til. (Første gong var på landsmøtet i Senterungdommen i Ulvik i november - og det var ei ganske ny oppleving!)

Eg har ikkje mindre enn 10 tema eg har lyst til å skrive om, men får (også det som vanleg) ikkje heilt til å nøste trådane heilt slik eg vil. Brått fann eg ut at eg måtte komme på kva eg skreiv om på landsmøtet i Ulvik. Den gong stilte eg med ikkje mindre enn 3 innlegg (derav berre eit som blei presentert frå talerstolen), så eg vurderte sjølvsagt å berre bruke eit av desse, i alle fall fram til eg las dei.

Men så fann eg ut at om eg ikkje kunne få gjenbruk av innlegg sånn på det jamne, kunne eg i alle fall sørge for å få publisert det her. Så her, særs forsinka, kjem altså landsmøteinnlegget mitt frå november 2010.

(Og dermed fekk eg brukt enda litt tid på å utsette kva kladd eg skal kladde videre på. Bonus!)

-----

November 2010:

Landsmøte,

Det skjer noko merkeleg i den europeiske offentligheita om dagen. Medan det i åra etter 1945 har vore illegitimt å inndele menneske på bakgrunn av genetikk og oversjå personlegdommen, opplever eg at det brått har blitt «lov», også her heime.

Vi har sett det i haustens «fleirkulturdebatt» i kjølvatnet av kronikken til Christian Tybring-Gjedde og Kent Andersen. Vi ser det i Danmark, Frankrike og Belgias ønske om forbod mot bestemte muslimske kvinneplagg på offentleg plass. Vi ser det i Sarcozys massive bortvisning av sigøynarar frå Frankrike.

I Danmark vedtok dei for nokre veker sidan at det finst ghettoer i landet. Desse ghettoane er kjenneteikna ved 40% eller høgare innvandringsandel. Ein har politisk bestemt at desse «ghettoane» er i ferd med å utvikle seg til parallellsamfunn, og for å unngå dette, vil ein lokke innvandrarane UT og danskene inn.

Landsmøte, eg har nyleg funne ut at det samfunnet eg vaks opp i, ville vore ein ghetto etter dansk standard. I klassen min på ungdomsskolen hadde godt og vel 1/3 ikkje-vestleg bakgrunn. Inkluderer vi halvdanskene og slikt, er vi oppe i 2/3 innvandringsbakgrunn.

I min barndoms bydel fanst det eit parallellsamfunn. Der måtte jentene gå i lange skjørt. Dei gjekk på eigne skoler, og dei hadde religiøse heilagdagar vi andre ikkje ante at eksisterte. For oss som gjekk på den offentlege skulen var det noko merkeleg å sjå desse utrolig trivelege folka i nabovegen ta skolebussen kvar morgon – dei var så nære oss, og likevel så langt borte frå vår virkelighet. Eg trur til og med dei hadde matretter vi aldri hadde høyrt om. Men noko seier meg at i både den danske og Tybring-Gjeddeske virkeligheita ville desse IKKJE vore definert som eit parallellsamfunn – fordi dei tilhøyrer ei heilt særeiga kristen menighet og alle kan spore genene sine tilbake til Harald Hårfagre.

Mennesket søker av natur det kjende og nære. I 8^th avenue kunne dei inntil nyleg snakke norsk i delikatessebutikken, som selde heimelaga kjøttkaker, Hennig-Olsenis og norsk melkesjokolade. Og nett slik norsk-amerikanerene har klumpa seg saman i USA, søker innvandrere i Noreg seg tidvis saman med dei som snakkar sitt eige språk. Det er ikkje nødvendigvis eit problem – problem blir det først i det dei lukker seg og berre forheld seg til seg sjølv.

Eg meiner ikkje å seie at det ikkje finst utfordringer. Også mitt barndoms Hånes var prega av uro. Særleg var det eit uroprega samfunn då arbeidsløysa var stor. I frustrasjonen over ingenting å gjere, begynte gatekampene. Men dei tok slutt fordi lokalsamfunnet sjølv tok ansvar: ein mobiliserte lokale natteravner, og ungdommene følte at nokon brydde seg.

Vi løyser ikkje integreringsproblemet med å sjå på det som eit isolert problem. Vi løyser det først om vi ser på individet og den einskildes behov. Vi løyser det først når vi ser menneska. Då kan vi unngå parallellsamfunn, men det krever at vi åpner oss. Det krev at vi er trygge på den norske kulturen, og er villige til å dele vår kunnskap om det å vere norsk med dei som ikkje forstår oss. Og den som trudde at nordmenn var enkle å forstå, bør lese Wikitravels forklaringer på norsk åtferd.

Should I stay or should I go?

VS

(Bileta av Gimlemoen og Blindern er henta frå Wikipedia Commons)

Eg snakka med pappa over telefon i går. Når eg snakker med pappa, hender det ganske ofte at han bringer opp nokre kjensler i meg som minner mistenkeleg om heimlengsle. I heile dag har eg kjent på kjensla av at det er forferdeleg lenge sidan eg har vore heime-heime. Har vore fleire gonger i Kristiansand i år, men har ikkje komme så langt at eg har karra meg til Lista ennå.

For nokre dagar sidan fann eg ut at eg skulle søke PPU frå hausten av, og heilt automatisk sende eg inn søknad til UiO. Og kanskje er det pappa si skuld at det i løpet av dagen i dag har dukka opp eit "behov" for å rette søknad også mot UiA. Og før eg rakk å tenke tanken ferdig, hadde eg søkt meg inn der også.

Og brått sit eg her, då. Og innser at eg har søkt begge stadar. Om eg berre får til å levere masteroppgåva mi i mai (det MÅ eg), får eg etter alle solemerker tilbod om plass båe stadar. (Teoretisk sett får eg tilbod uavhengig av om eg får ferdig masteren, for så vidt. Einaste fordelen med å vere ein slik ein med dobbelt sett av bachelorgradar - omsider finst eit bruksområde for sånne som meg og!)

Det gir det endelege spørsmålet: Oslo eller Kristiansand? Eg aner ikkje kva eg ender opp med, kjenner eg. Frustrerande. Og litt merkeleg godt å ikkje ane kva veg ein kjem til å gå.

Uøkonomisk rettferdssans

Eg blei oppringt av ein selger frå Morgenbladet i stad, og han kunne opplyse meg om at eg skulda dei penger. Det er eg ikkje eit sekund i tvil om at eg gjer, for mi abonnementshistorie der og postens leveringshistorie til vår postkasse er ein kombinasjon som gjer det meir enn sannsynleg. Eg har vore ein dårleg abonnent, ein slik ein som t.d. ikkje forstår at når du endrer abonnementstype, endres abonnementsvilkåra. Og fordi eg ein gong fekk heile 3 rekninger frå dei i løpet av same helg, har eg heilt sikkert klart å tru at eg har betalt noko anna enn eg skulle betale - eg sjekka garantert ikkje at kidnumra stemte. Ikkje veit eg. (Eg tør banne på at dei ikkje har sendt 3 rekninger på rappen - men vi har vore utsett for Postens merkelege oppsamlingsheat i vinter. Rett før jul fekk eg t.d. først purringa, og deretter sjølve bilaget, til noko eg skulle hente. Like etter jul kom berre purringa på ei anna pakke- eg venter framleis på hovudmeldinga..)

Vel, mi (bort?-) forklaring er ikkje hovudpoenget her, men samtalen eg hadde i stad. For greia er at eg har tilgang på Morgenbladet sjølv om avisen ikkje lenger adresseres til meg. Derfor underretta eg også ei som ringte frå dei like før jul om at dei ikkje trong sende meg fleire avisar. Denne dama nemde ikkje noko om uoppgjorte middel, så eg trudde alt var greitt. Inntil eg altså blei oppringt med beskjed om at det stod eit tresifra beløp på deira "ho har ikkje gjort opp for seg-konto". Han som nå ringde hadde eit superdupert tilbod til meg, sånn med unnatak av at eg altså har "tilgang til avisa", som det så fint heiter. Eg kunne tegne nytt abonnement, og så kunne gjelda bli sletta.

Eg hater å skulde folk/organisasjonar/kva som helst pengar, og eg har jo ikkje meint å ikkje betale, så eg vil sjølvsagt gjere opp for meg. Men det var ganske åpenbart at det ikkje var pengeinnkreving som stod på agendaen til han eg nå har døypt Morgenbladmannen. Han ville selge meg avis. Superduperdiiiil. Sånn bortsett frå at han altså ikkje ville fortelle meg at han eigentleg ville ha meg til å tegne nytt abonnement, altså.

I korte trekk foregjekk samtalen slik:

Morgenbladetmannen: du har uoppgjort regning, men vi sletter den gjerne mot at du tegner nytt abonnement med autogiro

Signhild: nei, det har eg ikkje behov for, men send meg regning på epost, så skal eg gjere opp umiddelbart!

Morgenbladetmannen: men hvis du tegner nytt abonnement UTEN BINDING, så er det billigere for deg....

Signhild: nei, det har eg ikkje behov for, men send meg regning på det eg skulder, så skal eg gjere opp

Morgenbladetmannen: men eg er jo bare opptatt av kva som er billigst for deg....

Signhild: JA, men eg ønsker ikkje nytt abonnement - OG eg vil gjere opp for meg.

Morgenbladetmannen: eeeeeh. Javel. Okei, da. (Sukker ganske tungt) Gi meg epostadressa di, da.

Namnet mitt betyr "den veksande sigeren i strida". Eg vann ordkløyveriet. Men han har jo unektelig rett - eg kunne ha teikna eit nytt abonnement for ein månad, sagt opp abonnementet umiddelbart og komme unna med kring 1/4 av det eg skulder. Men det kjendes litt som utnytting av ei god avis. Rettferdssansen vann. I alle fall over dei privatøkonomsike prioriteringene. Det er riktignok altså slik at det av og til er billigere å hoppe på tilboda enn å vere standhaftig, men av og til blir ein stridig.. Så får det heller bli spaghetti litt meir av månaden, sånn for oss studentar som berre lev på Lånekassa.

Politikk + musikk = ?

Bosnia-Hercegovina har frigjeringsdag i dag, eg har brukt det som ei god unnskuldning for å lytte litt ekstra til artistar frå BiH. Her har Dino Merlin og Dubioza Kolektiv fått lov til å speles litt ekstra over høgtalarane for å underhalde ei elles ganske forkjøla (og dermed tunghøyrt) Signhild. Skal ein samanlikne dei med nokon i Noreg (ei samanlikning som uansett blir litt søkt), blir dei som høvesvis Bjørn Eidsvåg (DM) og Gatas Parlament møter Hopalong Knut (DK).

Brått slo det meg at desse to banda har ein ganske annan fellesnemner enn det at dei begge syng på bosnisk. Dei er nemlig politiske i sine tekster og i sitt virke, og begge jobber dei aktivt for eit samla land på tvers av etniske og religiøse skiljeliner. Nå skal eg på ingen måte påstå at dette er ein like viktig misjon hos begge - for hos Dubioza er poltikken i ryggmargen. For Dubioza er det fundamentalt å "provosere fram" politikk hos den som høyrer på - for det verste som kan skje, er at folk er likegyldige. Det betyr ein kritikk mot systemet når det ikkje fungerer, og ein kritikk mot politikarar som ikkje gjer jobben sin når dei ikkje gjer det. Dei nekter å tone partipolitisk flagg, sjølv om politikken ligg som base i det dei gjer. Det er viktig, for som Ajdin Husic så fint sa det til Balkan Insight: “They give hope that in time, a force will arise that is able to change things for the better.”

I valet i BiH i haust blei Dubioza tonangivande. Særleg på grunn av songen om Walter - ein superhelt som ikkje lenger er så super. Eg har blitt fortald at Walter var ein kjend figur i det tidlegare Jugoslavia, og at det kan ha medvirka til suksessen. Anti-superhelten slo såpass godt an at då røystene var tald opp, var posisjon blitt oposisjon - og valvinnaren brukte si takketale til å seie at "Walter vann til slutt".

Det fascinerer meg at vi i Noreg, som visstnok skal vere verdas beste land å bu i, manglar ei kobling mellom politikk og musikk. Rett nok har vi ein del visesongarar med tekstar som lett plasserer dei på høgre-venstre-aksa, nokon som rapper om kvardagsrasisme og somme trøndarar som toner flagg, men på eit gjennomgripande plan er det lite samfunnsdebatt å spore blant våre tekstsmedar. Og kanskje var det derfor denne vonleg komande kommunepolitikeren blei ganske godt nøgd då eg i stad oppdaga at det er laga ein eigen song mot Datalagringsdirektivet. Eg tviler på at den vil kunne flytte fjell, og tviler vel cirka like sterkt på at den vil vere starten på ei politisk bølge i norsk musikkliv, men det er jo lov å drøyme..

Gå til Urørt for å finne ut mer om låta og artisten

Det vackraste...

Eg hadde eigentleg tenkt å la dagen i dag passere i det stille, alternativt ikkje fokusere på Valentine-delen av 14. februar. Ikkje fordi eg er bitter og sur over å vere singel, men fordi eg er generelt skeptisk til alle slike dagar som har som formål å "skaffe kortmakerne, blomsterhandlerne, konfektprodusentene og gullsmedene singling i kassen.", som Ingvill Dybfest Dahl så fint formulerte det.

Men så snubla eg over eit knippe dikt på bloggen til Tarald Stein. Og særleg dette totte eg var så fint at eg rett og slett måtte la vere å ignorere Valentine-delen av dagen i dag. Høyr berre:

Kvar gong vi møtest

omset du meg

til eit vakrare språk

Eg vil skrive med dine ord

dikt som pustar

med dine lunger

Bokstavar du kan kjærteikne

med tunga, sjå dei vekse

til versalar

I helga var eg på møte i Nordiska Centerungdomens Förbund i Göteborg. Der hang eg så mykje i lag med både svensker og finner at eg igrunnen enda opp med å snakke svensk til alle som ikkje var norske. Og inspirert av den finske innretninga på Alle Hjärtans dag - vennskapsfeiringa - kjende eg for å komme med ei anbefaling på den finaste vennskapssongen eg veit. Odd Nordstogas versjon av Aslaug Vaas fantastiske dikt Guten og Folen.

Njuta, bara!

Songar som får deg til å fryse i solskinet

Tøyen t-banestasjon. Foto: Wikipedia Commons

Det finst songar som gir meg gåsehud berre eg tenkjer på dei, men det er få som har klart å få det til i like stor grad som søstrene Bøygard. Songen deira "Koma heim", som du kan lese om bakgrunnen til her og høyre på Spotify ved å trykke her, er noko av det sterkaste som er laga i norsk musikkhistorie. Teksten er sterk i seg sjølv, men toppes av den sarte røysta og gjer det heile til eit mesterverk, som altså speler i bakhovudet mitt stadig. Og særleg når eg er på eller passerer Tøyen t-banestasjon, av grunnar dei som har høyrt songen vil forstå.

Eg oppdaga søstrene ved ein tilfeldigheit for godt og vel eit år sidan. Ein eg kjenner var (er?) i overkant opphengt i Skigardsvise, og eg klarte ikkje å få melodien til å sitte, så eg foretok eit spotifysøk, og opp kom Bøygard. Øvst på lista over "mest spelte songar" kom altså "Koma heim", og sidan har eg vore solgt. For makan til vakkert, grusomt, sart og kraftfult på ein og same gong skal ein leite lenge etter...

Litt meir Sarajevo

Eg har lova på tru og ære å komme "tilbake" med ein oppfølgingsartikkel frå Sarajevo. Men noko i meg får det liksom ikkje heilt til. Noko av grunnen er at inntrykka ikkje alltid er lette å fordøye. Ragnhild har gjort ganske godt greie for dei.

Det er noko merkeleg med Bosnia og Hercegovina. Landet har ein slags magisk effekt på meg som eg aldri heilt vil bli i stand til å sette ord på. Kanskje er det kombinasjonen av historie (både den nære og den fjerne) og alle teikna på at det har vore krig i nær fortid. Kanskje er det det at landet er eit bevis på at verda går vidare, sakte, men sikkert.

Sist eg var i Sarajevo, var det seinhaustes og bikkjekaldt. Vi gjekk rundt i gamlebyen seint på kvelden og prøvde å forstå korleis landet hang saman, og var heilt forstøkte over kor tydeleg krigens herjinger med byen var. Vi kom dit etter ei halv veke i Mostar, der vi kvar dag hadde gått langsmed der frontlinene gjekk under krigen, så frå vårt perspektiv var Sarajevo mykje mindre prega av krigen enn vi såg at Mostar var. Men Sarajevo gjorde likevel eit sterkt inntrykk på meg den gongen, sjølv dekt i tjukk tåke. Ikkje minst var det utbomba gamle nasjonalbiblioteket, og tanken på alle dei eldgamle bøkene som gjekk opp i røyk det som brant seg fast. Ved å utslette nasjonalbiblioteket, klarte ein også å slette ei gigantisk kjelde til kunnskap og til kjennskap om eigen kultur. Det var ikkje utan grunn at akkurat det bygget (som forøvrig ikkje var noko praktbygg) blei så symboltungt at det blei forsøkt jamna med jorda.

I dag er nasjonalbiblioteket under gjenoppbygging. Ingen veit riktignok kva ein skal bruke bygget til, for det er ikkje så praktisk til oppbevaring av bøker, og dei gamle bøkene som låg der får ein ikkje tilbake. Ikkje er bygget ei arkitektonisk perle heller, sjølv om blandinga av ulike stilartar gjer det eit visst særpreg. Men bygget reiser seg, og med det vonleg også ei slags kjensle av at ein kan legge fortida bak seg.

Eller, kan ein det? Det som har brent seg aller klarast inn i minnet mitt frå denne turen, er denne svenske taggen som stod på ein vegg like ved hotellet vårt, og som eg lar tale for seg. Ein skal ikkje alltid legge alt bak seg:

Ein av Eirik'ane som var med på turen gjer i Ny Tid greie for stoda for homofile i BiH - ei stode som ikkje akkurat har betra seg sidan krigen. Ser ein på lovgjevnaden aleine, har landet vore gjennom store framskritt. Problemet er at lovgjevnaden ikkje er ein god indikator på så mykje anna enn internasjonalt press på dette området. Og enda har eg ikkje drista meg til å skrive om lovgjevnadene generelt, og grunnloven - eller var det grunnlovene? - spesielt. Men det får bli ein annan dag. Eg blir jo som kjend ikkje ferdig med BiH med det første

Og skulle du nå lure på korleis det ser ut i fagre Sarajevo, kan du jo ta ein titt på denne. (Og blir det for mykje Balkanmusikk, er det lov å skru av lyden...)

Noregsveldets attendekomst?

Eg sit på Kastrup og venter på vidare forbinding til Oslo. Eg har plassert med på «ein random stad», og Norwegian sende meg melding om at eg var velkommen ombord «og her er billetten din» lenge etter at eg hadde henta ut boardingpasset. Gratulerer med den. Men det aller morsomste er strengt tatt det å sitte her og høyre på alle fly det ropes opp til.

Eg klarer ikkje heilt å vende meg til «Norwegians rute DYXXX til Aalborg» og «Norwegians rute DYXXX til Stockholm Arlanda» - frå Kastrup.

Men så er vi jo i det min kamerat MNO kallar «Norges evige hovudstad». Vi er kanskje bare i ferd med å reversere unionen – lenge, lenge etter at den blei oppløyst?

Konkurranseinstinktet slår (ikkje) til igjen

Eg byrja visst eit "nytt og betre liv" i januar. Ikkje som i massiv omveltning av livet mitt, men som i at eg har byrja å trene sånn ein gong innimellom. Og la deg nå ikkje lure av mi falske beskjedenheit, kjære leser. For "sånn ein gong innimellom" betyr ikkje nødvendigvis 1 gong kvar 4. veke. Dei siste to vekene har gjennomsnittet mitt ligge på 3 gonger i veka. Og frå å ligge på 0, føler eg det er nesten i overkant.

Og kvifor? Først og framst fordi eg kjenner at når eg deler tida mellom soving, vasing, masteroppgåve og organisasjonsverksemd, blei eg heilt nøytt til å sørge for å få satt kroppen i rørsle innimellom også - og litt meir enn berre i det eg går til og frå trikken på veg til eller frå Blindern. Eg vil sjølvsagt ikkje bli lei meg om eg får muskler og kondis også, men det er altså ikkje primært derfor. Enda eg veit om meir enn ei handfull som vil meine at det er eit enda betre argument for å begynne å trene. Men sorry mac, akkurat det funker ikkje som hovudmotivasjon for mitt vedkommande.

Så derfor er det dans mandag og tirsdag og symjing minst 1 dag i veka. Strengt tatt bør eg minst doble symjeverksemda, for min symjepartnar A har nemlig bestemt at vi skal ha klart å symje minst 10.000 meter innen 31. mars. Grunnen finn du her. Så langt ligg eg på 1.100. A på det dobbelte, eller deromkring. Etter at A i dag utbraut "eg trudde EG var treig til å svømme - så traff eg deg" begynner eg sjølvsagt å fundere på om målet er alt anna enn realistisk, men i neste nu kjem eg på at eg er 1/10 på veg. Me skal koma, um inkje saa braat, som salig Aasen sa det.

Og sidan A sin hovudmotivasjon ligg i konkurransen, og ho ligg påfallande mykje lenger framføre meg i å nå målet ho har sett for oss, fann eg ut at eg skulle iverksette ein intern konkurranse i bassenget i dag. Eg berre gløymte å fortelle ho om den. Eg bestemte meg for å klare å slå ho i første halvrunde i bassenget, altså første gonga vi svømte bassenget på langs. Og eg fekk det til. Deretter slo ho meg ned i støvleskafta, som venta. Men min spontankonkurranse medførte at hennar konkurranseinstinkt blei meir enn vekka, og før eg visste ordet av det, låg ho ikkje berre ein bassengrunde framføre meg, men to fram-og-tilbakerunder. Eg var trøysta til den gamle mannen ved siden av meg - eg var ungdommen som IKKJE svømte forbi han. Nokon må jo vere det også!

Røter og klemmar

I dag har min tyrkisk-finske kompis Ömer bestemt at er dagen er ein bør klemme ein immigrant. Og dersom du er blant dei som treng gode unnskuldningar for å dele ut klemmar - nytt høvet. Treng du ikkje gode unnskuldningar - nytt høvet likevel.

Og sånn apropos migrasjon - i sommer gjekk mamma og meg tur, og vi stoppa for å prate med ein nabo. Samtalen gjekk inn på det fleirkulturelle samfunnet, og mamma sa at "Signhild si beste barndomsvenninne er frå Chile". Eg såg dumt på mamma og utbraut "kven då?!". To sekunder etterpå gjekk det opp for meg. Mamma og meg byrja le i kor, og nabokona lurte sikkert eit lite sekund på om vi var blitt gale.

Greia er nemlig at i mitt hovud er mi fantastiske barndomsvenninne K jo trass alt først og framst er K. Og K har eg kjend sidan vi var 4. Og sidan vi har vokse opp i ein av desse bydelane som var såpass ny at ingen innbyggarar hadde budd der i ein heil generasjon, hadde vi alle røtene våre ein annan stad. Vi var alle stolte av dei røtene vi hadde, og alle var samde om at desse røtene var lite mykje verd. Dermed blei spørsmålet om kven som var norske og ikkje uviktig - for vi var jo alle frå Hånes, men også frå ein annan stad. Du verden for eit privilegium!

Men klemmar, dei skal ho få. I tusenfold.